Tandenwissel
Als je als Formule 1-coureur, na een paar rondjes je banden aan gort rijdt, dan ga je de pits in en krijg je binnen een seconden of 3 weer vier hagelnieuwe verse banden. Dat noemen ze een 'bandenwissel. En door met je race. Voel je niks van hoor.
Als je ruim een half leven niet naar de tandarts durfde en je tanden hebben geen grip meer, dan duurt dat allemaal iets langer. En het is allemaal wat pijnlijker.
In mijn blog 'De Tandjes' heb ik verteld hoe het zo ver heeft kunnen komen. Een openhartig, eerlijk en persoonlijk verhaal.
En een paar dagen geleden heb ik de tandenwissel gehad.
M'n gammele gebit is vervangen door een prachtige prothese. Ik durf weer te lachen. Maar daarover later meer.
Het traject is zwaar geweest.
Na de intake bij de tandarts en de kaakchirurg begon een periode van ruim 9 weken wachten op de ingreep.
De afspraak bij de kaakchirurg, voor het trekken van mijn eigen tanden, stond gepland voor 25 november jl.
Om niet met lege tanden te staan, moest ik voor die tijd 'happen' bij de tandarts. Dit was een afspraak waar ik erg tegenop zag.
Mijn eigen tanden zaten los... Heel los... En ik was bang dat ze mee zouden komen, als de hapvorm verwijderd zou worden. De tandarts stelde voor om de voortanden aan de onderkant (die écht heel los zaten) te verdoven.
Mochten ze loslaten, dan zou ik er in ieder geval niets van voelen. Ik ging akkoord.
Twee prikjes en 10 minuten later was de boel verdoofd.
Dus happen maar!
Er wordt een metalen vorm ingesmeerd met een vervelende kleverige pasta. Dat doen ze voor je onder- en bovenkaak. Eerst de bovenkaak. Geen pretje... Als ik bij de huisarts 'Aaaah' moet zeggen en er komt een spatel op m'n tong, dan begin ik te kokhalzen. Dus toen ik de vorm voor de bovenkaak in mijn mond kreeg, kwam deze reflex ook snel naar boven.
De geduldige assistente gaf me een tip. 'Draai rondjes met je voeten en adem door de neus in en uit...' zei ze.
Op één of andere manier hielp dat. Ik was ergens mee bezig en de focus ging van de mond weg.
Na het verwijderen van de vorm voor de bovenkaak, moest de onderkaak.
Dikke tranen en paniek. De vorm werd er opgedrukt en het moest even blijven zitten. Bij het verwijderen, voelde ik niets, maar ik hoorde wel alles in mijn mond. Maar wonder boven wonder, mijn eigen tanden waren blijven zitten.
Ik hoefde dus niet een paar weken rond te lopen met een 'wisselbekkie'.
Geloof me, ik ben verre van ijdel, maar dat zou ik echt heel erg hebben gevonden.
De tandarts en de assistente gaven me complimenten over hoe flink ik was... Stond ik dan met m'n natte ogen.
Schaamte over m'n gebit, m'n angst, m'n gejank.
Maar goed... Naar huis en wachten. Na twee weken kon de prothese worden opgehaald. Netjes in een zakje.
Die moest ik dan meenemen naar de kaakchirurg.
De prothese legde ik in mijn nachtkastje en ik heb er niet meer naar gekeken. Te confronterend denk ik.
Ondertussen ging het eten steeds slechter en kon ik eigenlijk alleen maar vloeibaar voedsel naar binnen krijgen.
En natuurlijk werd ik, naar mate 25 november dichterbij kwam, steeds nerveuzer.
Maar het wordt uiteindelijk 25 november.
De kaakchirurg had me tijdens de intake aangeboden, om me een kalmeringsmiddel te geven. Dan moest ik een uur eerder komen, pilletje innemen en dan zouden de 'scherpe randjes' er af gaan bij me.
In de dagen voor de ingreep besloot ik, om het kalmeringsmiddel niet te nemen. Ik wilde zo helder mogelijk zijn, eventuele vragen kunnen beantwoorden en zenuwachtig was ik toch wel...
Een uur voor de ingreep meldde ik me bij de balie van de afdeling Kaakchirurgie en ik liet weten af te zien van het kalmeringsmiddel. Ik nam plaats in de wachtruimte en mijn vrouw pakte haar haakwerk erbij. Gezellig!
Toch maar even naar buiten. Nog een peuk roken...
Toen ik weer binnenkwam bleek zowel de receptioniste als de kaakchirurg bij mijn vrouw te zijn geweest.
Of ik het wel zeker wist... Van dat kalmeringsmiddel. Ze hadden namelijk maar een uur ingepland voor de ingreep en als ik niet mee zou werken, kon dat wel eens lastig gaan worden.
Op het afgesproken tijdstip kwam de kaakchirurg mij halen en hij legde mij uit wat er allemaal moest gebeuren. En hij vroeg mij ook nog even, of ik écht niet dat kalmeringsmiddel wilde nemen. Hij wist van mijn voorgeschiedenis.
Ik bedankte vriendelijk en legde uit dat ik het echt niet wilde. Ik wilde zo helder mogelijk zijn en door mijn Asperger (ASS) ben ik een soort van controlfreak. Niet dat ik controle zou hebben over wat er ging gebeuren, maar voor m'n gevoel was het beter.
De kaakchirurg toonde begrip... Veel begrip. Hij snapte me! Hij legde uit dat hij eerst de boel moest gaan verdoven. Op bepaalde plekken kon dat best pijnlijk zijn. Met name de verdovingen in het verhemelte aan de binnenkant en de verdoving voor (net onder de neusgaten) zouden vrij pijnlijk zijn.
Hij bood me aan om die plekken eerst met een spray voor te verdoven, dan zou ik er wellicht wat minder van voelen. Met bananensmaak (alsof dat me over de streep moest trekken).
Ik vroeg hem, hoe lang hij bezig zou zijn met het verdoven (dus gewoon met de spuit). Hij zei dat dat rond de 3 minuten zou duren. Misschien 5 minuten...
Ik zei dat we er dan maar mee moesten beginnen. Gewoon inspuiten. Even 5 minuten flink zijn.
Ik nam plaats in de stoel. De kaakchirurg pakte zijn spullen en vertelde me precies waar hij ging spuiten. Ik kon me daar op instellen. De spuiten volgden elkaar in rap tempo op. Toen de extra gevoelige plekken aan de beurt waren, liet hij me dat ook weten. Hij legde uit dat hij had langzaam zou inspuiten, omdat dat dan weer minder pijnlijk is.
Na mijn 'OK', spoot hij de verdoving op die plekken er in. Die verdoving zou tot het begin van de avond werken. De kaakchirurg zei dat hij liever wat meer verdoofde dan te weinig.
Scherpe pijn! En wat deed ik? Ik ging rondjes draaien met mijn voeten en overdreven door mijn neus in- en uitademen. Het hielp. Wat aanvoelde als minutenlang inspuiten van de verdoving, duurde ongetwijfeld slechts enkele seconden.
Nadat de verdoving was ingewerkt en ik half kwijlend in de stoel lag, legde de kaakchirurg uit, dat ik een blauw kleed over mijn hoofd kreeg, met alleen een opening voor mijn mond. Dan hoefde ik niet in het felle licht van zijn lamp te kijken. Na het plaatsen van het doek, mocht ik mijn mond opendoen.
We gaan beginnen! 21 tanden en kiezen moeten er uit. De rest was ik in de jaren daarvoor al kwijtgeraakt.
De kaakchirurg zei dat ik mijn schouders moest ontspannen. Die zaten van de spanning zo'n beetje tegen mijn oren aan. Ik hield mijn mond wagenwijd open. Ontspan je lippen even, anders kan ik er niet bij.
Toen ik daar dan eindelijk 'ontspannen' lag, begon hij. Ik sloot mijn ogen, vouwde mijn handen samen in de buidel van mijn sweater en ik ging in een soort trance...
Geduldig vertelde hij waar hij begon, met welke kies en hoe dat allemaal ging. De assistente zei dat ik het goed deed. Samen met de kaakchirurg telde ze af hoeveel tanden er uit waren en hoeveel er nog moesten.
Bij één van de kiezen hoorde ik veel geluid. Een wortel brak af... Die werd er nog even uitgewipt met wat gereedschap.
Het ging ineens snel... De laatste 5, 4, 3, 2, 1 tanden werden verwijderd. Het is klaar. Nog even hechten hoor!
Ook daar voelde ik niks van. En toen... Toen deed de kaakchirurg mijn prothese in m'n mond. Ik voelde er niks van.
'Dat zit lang niet slecht.' zei de kaakchirurg. Ik mocht in de spiegel kijken.
De prothese schoot alle kanten op, maar dat hoort er bij en kwam ook door de verdoving.
Ik kreeg van de assistente een spuugbakje en een gezinsvoorraad tissues voor het bloed dat inmiddels uit m'n mond stroomde. Ik moest het bakje tegen m'n mond aanhouden. Ik zei dat ik dat deed. Zij zei van niet...
De verdoving doet rare dingen met je. Het is maar goed dat ik een oude sweater had aangetrokken.
Met de kaakchirurg en de assistente samen, liep ik naar mijn vrouw. Die dacht dat ze halverwege gestopt waren, want zoveel tijd bleek er nog niet te zijn verstreken. Maar het was allemaal klaar en goed gegaan.
Nog even wachten op een recept voor een spoelmiddel en wat pijnstillers en dan naar huis.
Onderweg zat ik met een handdoek voor m'n mond. Praten ging niet... Bloed liep in de handdoek.
Ik had het gevoel dat ik niet kon slikken door de verdoving, maar dat kon ik wel.
Eenmaal thuis de prothese afgespoeld en proberen te slikken. Ik bleek het inderdaad te kunnen.
De verdoving werkte inderdaad tot in de avond. In nam de eerste pijnstillers in en ging vroeg naar bed.
Ik moest die eerst nacht de prothese inhouden. Ik sliep bijna rechtop, omdat ik bang was, dat ik zou stikken.
Na een slechte nacht begon de volgende ochtend met veel pijn. Die zou nog wel enkele dagen aanhouden. Dat wist ik van te voren, dus daar had ik me op ingesteld.
Als je 21 tanden en kiezen moet laten trekken, dan gaat dat niet pijnvrij.
Inmiddels zijn we een paar dagen verder. De wonden helen goed, geen ontstekingen en de prothese gaat steeds beter zitten. De knopen van de hechtingen zitten af en toe in de weg en ik heb wat blaren, maar met de pijnstillers is het goed te doen.
Ook ben ik begonnen met voorzichtig weer vast voedsel te proberen.
Brood zonder korst, gebakken eitje...het zijn dingen die ik maanden niet heb kunnen eten. Ze smaken zo zoet...
Als beloning voor mijn besluit om er eindelijk wat aan te laten doen.
De komende tijd zal het verder moeten herstellen en zal ik heus nog wel eens struikelen met eten, de pasvorm van de prothese en het opnieuw moeten leren kauwen. Ik moet het eten nu door de hele mond verdelen. En dan kauwen. Dat is nu nog pijnlijk, kauwen. Ook dat verdelen over de hele mond moet ik leren, want ik kauwde alleen maar met de twee laatste kiezen die ik nog op elkaar had in mijn oude mond.
Ik slisssssssss ook een beetje, door de prothese. Dus ook daar moet ik wat mee oefenen.
Al met al zijn de laatste maanden niet makkelijk geweest.
Wat ik wel zeg, is dat als ik deze kaakchirurg 35 jaar geleden had gehad, dan had ik waarschijnlijk naar de tandarts was blijven gaan. Zijn begrip voor mij als angstpatiënt, zijn geduld bij het uitleggen van alle stappen en hoever hij was tijdens de ingreep, heeft het voor mij allemaal veel makkelijker gemaakt.
Hopelijk kan ik straks weer genieten van lekker eten, zonder dat ik iets voel wiebelen in m'n mond. Zonder pijn bij koud eten of drinken...
Maar 'most of all' ik durf weer te lachen. Met blote tanden! Want wat is het het mooi geworden.
Ondanks alle ongemakjes van nu, ben ik blij dat het is gebeurd. En ook wel een beetje trots op mezelf...
